Loading...
Yapım işlerinde işin süresi Sözleşmede belirtilmekte olup, Yüklenici taahhüdün tümünü, işyeri teslim tarihinden itibaren belirtilen gün içinde tamamlayarak geçici kabule hazır hale getirmek zorundadır. Sürenin hesaplanmasında; havanın fen noktasından çalışmaya uygun olmayan dönemi ile resmi tatil günleri dikkate alındığından, bu nedenlerle ayrıca süre uzatımı verilmeyeceği düzenlenmiştir. Yüklenicinin işi süresinde bitirememesi durumunda gecikilen her gün için sözleşmede belirtilen oranda ceza uygulanması, sözleşmenin feshi ve yasaklama gibi yaptırımlar söz konusu olabilmektedir.
Bir projenin yürütülmesi sırasında gecikmelerin ortaya çıkması halinde süre uzatım talepleri söz konusu olmaktadır. Proje sürecindeki konusu gecikmeler, aşağıda belirtildiği şekilde, 3 ayrı grupta ifade edilebilmektedir:
I. Yüklenici Kaynaklı Gecikmeler
II. Mücbir Sebep veya İş Artışı Nedeniyle Oluşan Gecikmeler
III. İdare Kaynaklı Gecikmeler
İşin süresinde bitirilememesi sırf Yüklenici kaynaklı gecikmelerden dolayı oluşmuşsa, Yüklenicinin herhangi bir süre uzatımına hak kazanamayacağı açıktır. Bu durumda yukarıda belirtildiği üzere gecikme cezası, fesih ve yasaklama yaptırımları söz konusu olabilecektir.
Yapım İşleri Genel Şartnamesinin (YİGŞ) “İşin süresi ve sürenin uzatılması” başlıklı 29. maddesinde mücbir sebep veya öngörülemeyen durumlar nedeniyle bir iş artışının zorunlu olması kaynaklı süre uzatımına ilişkin düzenlemelere yer verilmiştir.
• Mücbir Sebep Kaynaklı Gecikmeler: Mücbir sebep, tarafların kusuru haricinde ortaya çıkan öngörülmesi ve önlenmesi mümkün olmayan durumlardır. YİGŞ 29. maddesinde,
“(2) Mücbir sebepler nedeniyle süre uzatımı verilebilecek haller aşağıda sayılmıştır:
a) Doğal afetler.
b) Kanuni grev.
c) Genel salgın hastalık.
ç) Kısmi veya genel seferberlik ilanı.
d) Gerektiğinde Kamu İhale Kurumu tarafından belirlenecek benzeri diğer haller.
(3) İkinci fıkrada belirtilen hallerin mücbir sebep olarak kabul edilmesi ve Yükleniciye süre uzatımı verilebilmesi için, mücbir sebep olarak kabul edilecek durumun;
a) Yüklenicinin kusurundan kaynaklanmamış olması,
b) Taahhüdün yerine getirilmesine engel nitelikte olması,
c) Yüklenicinin bu engeli ortadan kaldırmaya gücünün yetmemesi,
ç) Mücbir sebebin meydana geldiği tarihi izleyen yirmi gün içinde Yüklenicinin İdareye yazılı olarak bildirimde bulunması,
d) Yetkili merciler tarafından belgelendirilmesi, zorunludur.”
Bu düzenlemeler uyarınca, ikinci fıkranın ilk dört bendinde belirtilen haller için Kamu İhale Kurumuna başvurulması gerekli olmayıp, böyle bir durumun ortaya çıkması halinde iş programı üzerindeki etkisi göz önünde bulundurularak süre uzatımı verilmesi söz konusu olabilecektir. Ancak, bu bentler dışında Kamu İhale Kurumuna başvurularak ortaya çıkan durumun mücbir sebep niteliğinde olup olmadığı kararlaştırılmalıdır.
(7) Yüklenicinin, sürenin uzatılmasını gerektiren hallerin meydana geldiği tarihi izleyen yirmi gün içinde, idareye yazılı olarak bildirimde bulunması ve yetkili merciler tarafından usulüne göre düzenlenmiş belgelerle mücbir sebebin meydana geldiğini tevsik etmesi zorunludur. Yüklenici bildiriminde, iş üzerinde gecikmeye yol açtığını düşündüğü sebeplerin ayrıntılarını, işin süresinin ne kadar uzatılması gerektiğini belirtecektir. Uzatılacak sürenin tespiti o anda mümkün değilse bunun da sebeplerini ayrıca belirtecek, durumun netlik kazanmasından sonra istediği süre uzatımını da ayrı bir yazı ile derhal bildirecektir.
(8) Zamanında yapılmayan yazılı bildirimler dikkate alınmaz ve yüklenici müracaat süresini geçirdikten sonra süre uzatımı talebinde bulunamaz. Mücbir sebeplerin devamı sırasında yapılacak bildirim, yirmi gün öncesinden geçerli olmak üzere dikkate alınabilir.
• Öngörülmeyen Durumlar nedeniyle bir iş artışının zorunlu olduğu haller: Yine Yüklenici ve İdarenin herhangi bir kusurunun bulunmadığı, öngörülmeyen durumlar nedeniyle iş artışının zorunlu olması durumu YİGŞ madde 29(5)’te belirtilmiştir.
“(5) Öngörülemeyen durumlar nedeniyle bir iş artışının zorunlu olduğu hallerde ilave işin gerektirdiği ek süre Yükleniciye verilir.”
İdarenin kusuru kaynaklı gecikmelere dair süre uzatımı hususu YİGŞ madde 29(4)’te aşağıdaki şekilde belirtilmektedir:
(4) İdarenin, sözleşmenin ifasına ilişkin yükümlülüklerini Yüklenicinin kusuru olmaksızın yerine getirmemesi (yer teslimi, projelerin onaylanması, iş programının onaylanması, ödenek yetersizliği gibi) ve bu sebeple sorumluluğu Yükleniciye ait olmayan gecikmelerin meydana gelmesi, bu durumun taahhüdün yerine getirilmesine engel nitelikte olması ve Yüklenicinin bu engeli ortadan kaldırmaya gücünün yetmemiş olması halinde, işi engelleyici sebeplere ve yapılacak işin niteliğine göre, işin bir kısmına veya tamamına ait süre en az gecikilen süre kadar uzatılır.
Bu hüküm doğrultusunda, herhangi bir gecikme nedeninde İdarenin kusurunun bulunması tek başına Yüklenicinin süre uzatımı alması için yeterli olmayacaktır. İdarenin kusuru ile birlikte;
- Bu durumun taahhüdünün yerine getirilmesinde engel nitelikte olması,
- Yüklenicinin bu engeli kaldırmaya gücünün yetmemiş olması şartlarının da sağlanmış olması gerekmektedir.
- Yüklenicinin bu engeli kaldırmaya gücünün yetmemiş olması
şartlarının da sağlanmış olması gerekmektedir.
Bu kapsamda, Yüklenicinin üstesinden gelebileceği İdarenin proje ilerleyişini etkilemeyecek nitelikteki kusurları süre uzatımı verilmesini gerektirmeyecektir. Bununla birlikte, İdarenin kusurunun söz konusu olduğu hallerde, 20 gün içinde bildirim yapma şartı öngörülmemiştir.
“(6) Mücbir sebepler ve/veya idarenin sebep olduğu hallerden dolayı, işte sorumluluğu yükleniciye ait olmayan gecikmelerin meydana gelmesi halinde, durum idarece incelenerek işi engelleyici sebeplere ve yapılacak işin niteliğine göre işin bir kısmına veya tamamına ait süre uzatılır.”
Bu kapsamda, gecikmelere dair sorumluluğun Yüklenicide olmaması şartıyla, gecikmelere ilişkin süre uzatım talebi İdare tarafından değerlendirilerek işin tamamına veya bir kısmına ilişkin süre uzatımı verilebilecektir.